Το έργο του Άρθουρ Μίλλερ «Οι Μάγισσες του Σάλεμ» ή «Η Δοκιμασία» (1953, Μπρόντγουεϊ που απέσπασε βραβείο Tony) είναι μια τολμηρή, οξεία επίθεση στην Κοινή μοίρα του ανθρώπινου γένους. Την Κοινή μοίρα που έχει ο υποκριτής με τον φερέγγυο, ο ψεύτης με τον ειλικρινή, ο ηθικός με τον ανήθικο, ο νομοταγής με τον παραβάτη, ο ευσεβής με τον βλάσφημο, ο μεταννοούντας με τον αμετατανόητο. Ο Μίλλερ συνθέτει το έργο του, αναφερόμενος σε μια πραγματική ιστορία: στη δίκη των μαγισσών που έγινε στο χωριό Σάλεμ της Μασαχουσέτης το 1692. Ουσιαστικά, με αυτό το θέατρο-ντοκουμέντο καταγγέλλει την αντικομμουνιστική υστερία που επικράτησε στις ΗΠΑ την εποχή του μακαρθισμού και οδήγησε στην φυσική και ηθική εξόντωση απλών πολιτών, ιδεολόγων και εκπροσώπων του πνευματικού κόσμου. Γεγονός που οδήγησε στην καταδίκη και εκτέλεση 20 κατοίκων με την κατηγορία της μαγείας. Ο Αμερικανός συγγραφέας καταθέτει ένα δύσκολο έργο, ακριβώς γιατί δεν εκπίπτει σε ευκολίες, αλλά αποφασίζει να καταδικάσει "τα εύκολα συμπεράσματα" της οποιαδήποτε κοινότητας μπροστά στην παγίδα που μας παρασύρει όταν θεωρούμε τον άλλο ιδιοκτησία μας. Έτσι κι άλλιώς αυτή η κατάχρηση μανίας, το να θεωρούμε τους ανθρώπους, κτήματα, διατρέχει όλο το έργο. Γίνεται η αφορμή για ένα νεύμα σε μια εποχή που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το σύγχρονο κυνήγι μαγισσών. Σήμερα, με την επέλαση της τεχνολογίας ανά τον κόσμο, αυτή την απροσωπη και απρόσιτη εισβολή, όπου ο καθένας μπορεί να κρύβεται πίσω από την ανωνυμία και να υποκινεί αντιδράσεις, ακόμα και να καθορίζει ζωές, το έργο αποκτά άλλη ανάγνωση: Γιατί η κακία, ο φθόνος και ο εγωισμός έχουν επιδεινωθεί, έχουν θολώσει το νου γι' αυτό και η πράξη μαγείας, αρχίζει να φαντάζει πράξη με εκδίκησης, όπως οι περισσότερες αλλόκοτες πράξεις. Γιατί δεν αντέχουμε το αντικείμενο ευτυχισμένο, εκτός αν είναι υποκείμενό μας. Το έργο λοιπόν, είναι η τιμωρία του τιμίου που δεν δέχτηκε να προδώσει τα κλειδιά του παραδείσου: τα ίδια τα πιστεύω του. Μένει πιστό και υπομένει το σταυρό κάθε κοινωνικού γολθοθά.
Ο Νικορέστης Χανιωτάκης που υπογράφει την μετάφραση και τη σκηνοθεσία, μας κάνει πρώτα μια μεγάλη έκπληξη: αποφασίζει να ανεβάσει ένα απαιτητικό έργο, ίσως λιγότερο γνωστό από άλλα του συγγραφέα, να το συστύσει εκ νέου στο ελληνικό κοινό κι έπειτα δίνει τον κεντρικό ήρωα του στον ανυπέρβλητο κύριο του θεάτρου μας Άκη Σακελλαρίου.
Ο Σακελλαρίου κεντάει. Από τους ελάχιστους με τέτοια υποκριτική ευλυγισία: μπορεί να παίξει τα πάντα με την ίδια συνέπεια. Είναι απρόσμενος του ίδιου του ταλέντου του. Έτσι κι εδώ, στο ρόλο του Τζον Πρόκτορ, μας αφοπλίζει. Χωρίς πολλά λόγια. Είναι ιδανικός κι ανεπιτήδευτος. Μια θεατρική όαση προς εξερεύνηση και απόλαυση.
Εντυπωσιακή και η Ρένια Λουιζίδου στο ρόλο συζύγου Ελισάβετ Πρόκτορ, σε μια ίσως από τις πιο αξιοπρόσεκτες και στιβαρές ερμηνείες της. Ανέλπιστα πλήρης, αποκαλυπτική, σπάει το κορμί του αναμενόμενου και επανατοποθετεί τις υποκριτικές δυνάμεις, που αν συνεχίσουν σε ανάλογες επιλογές έργων θα μας καταπλήξουν!
Εντυπωσιακή και η Ρένια Λουιζίδου στο ρόλο συζύγου Ελισάβετ Πρόκτορ, σε μια ίσως από τις πιο αξιοπρόσεκτες και στιβαρές ερμηνείες της. Ανέλπιστα πλήρης, αποκαλυπτική, σπάει το κορμί του αναμενόμενου και επανατοποθετεί τις υποκριτικές δυνάμεις, που αν συνεχίσουν σε ανάλογες επιλογές έργων θα μας καταπλήξουν!
Φανερά αδύναμος συνολικά ο Μιχάλης Αεράκης, φέρνει στην σκηνή τη σιγουριά και το ιδίωμα της πρόσφατης τηλεοπτικής του φιγούρας και δεν κατορθώνει να το υπερβεί ή δεν θέλει να κουράσει τον εαυτό του. Η παρουσία δεν προσθέτει στην παράσταση. Ευτυχώς όμως δεν την στιγματίζει.Η Δανάη Επιθυμιάδη, ικανή αλλά κλειστή στην ερμηνεία της. Ίσως με τον καιρό σπρώξει κι άλλο την πόρτα του ρόλου της. Ο Κώστας Κάππας δίνει με ορμή νέα πνοή στο ρόλο του Τζον Χέηλ. Η Μελίνα Βαμβακά και ο Γιάννης Καλατζόπουλος επαρκείς. Ξεχωρίζουν οι νέες κοπέλες: Κατερίνα Νικολοπούλου στο ρόλο της Άννα Πάτναμ και η Ισιδώρα Δωροπούλου στο ρόλο της Μαίρη Γουόρεν. Τα υπόλοιπα στελέχη (Θωμάς Γκαγκάς, Άννα Κλάδη, Αντουανέτα Παπαδοπούλου, Δανάη Ομορεγκιέ Νεάνθ) αποτελούν έναν δεύτερο σκηνικό καμβά, απόλυτα ρυθμισμένο στους ρόλους του, με την βοήθεια της Αντιγόνης Γύρα που επιμελείται την κίνηση στο πολύ ιδιαίτερο σκηνικό της Αρετής Μουστάκα, διανθυσμένο με τα κοστούμια της Χριστίνας Πανοπούλου και τους φωτισμούς της Χριστίνας Θανάσουλα που συμφωνούν στο κλίμα του έργου.
Οι Μάγισσες του Σάλεμ είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση με ιδιαίτερο θεμα, καλές επιδόσεις και σημαντικά μηνύματα. Μια ωδή στην τιμιότητα, την αξιοπρέπεια, αλλά και το σθένος να θυσιάζεται ένας για την αμαρτία του κόσμου. Μια παράσταση δίκαιη, άξια της πορείας της.Αν οι Μάγισσες του Σάλεμ παίζουν με τα κλειδιά του παραδείσου, τότε ο Σακελλαρίου με την Λουιζίδου παίζουν στο θέατρο Βρετάνια με την ψυχή τους. Μη χάσετε αυτή την κοινή θεατρική τους στιγμή!
ΜΑΡΙΟΣ ΛΕΒΕΝΤΗΣ
Θεατρολόγος, Κριτικός θεάτρου
Θεατρικός συγγραφέας, Ποιητής & Δοκιμιογράφος
Θεατρολόγος, Κριτικός θεάτρου
Θεατρικός συγγραφέας, Ποιητής & Δοκιμιογράφος