Ο Γυάλινος κόσμος, του Τενεσί Ουίλιαμς. Ενα συγκλονιστικό κρακ μέσα μας! Μια ιστορική παράσταση!

O Γυάλινος Κόσμος (The Glass Menagerie, 1944), το αντιπροσωπευτικότερο έργο του Τενεσί Ουίλιαμς, είναι κουρδισμένο μ' έναν μαγικό τρόπο ώστε, το γυάλινο θηριοτροφείο που συντελεί τον φαστασιακό κόσμου του έργου, να λυτρώνει όλες τις καταπιεσμένες κοινωνίες, να εισχωρεί στις κλειστές πόρτες των μικρόκοσμων που κάνουν τα πάντα για να διαχειριστούν την απελπισία τους, τις στερήσεις τους, την προσωπική/κοινωνική τους ανεπάρκεια, την αδήριτη ανάγκη για το αρμονικά καλύτερο που ταλανίζεται και διοχετεύεται μέσα από τάσεις φυγής, ακατανόητη κατάχρηση πόνου, νεφελώματα ονείρων, βαθιά αληθινές προσπάθειες κατάργησης της διάψευσης που μας περιμένει. Ένας ατέλειωτος σπαραγμός για την ύπαρξη που δεν μας μαθαίνει πως θα υπάρξουμε, αλλά και πως θα συν-υπάρξουμε στην αλάνα της συλλογικής ζωής. Ο Ουίλιαμς εγχειρεί. Δημιουργεί τομές ανάμεσα στο οικείο και το ανοίκειο, το αισιόδοξο, το απαισιόδοξο, το ονειρικό, το εφιαλτικό, το ψευδεπίγραφο, το πραγματικό, το σκληρό, το ευαίσθητο και κυρίως το εύθραυστο που δεν σκηραγωγαγείται και δεν επισκευάζεται ως άλλο, παρά ως ετοιμόρροπο ή εντελώς σπασμένο. Όπως οι καρδιές των συντετριμμένων ηρώων του έργου που μαθαίνουν να συλλαβίζουν τον ήχο του γυαλιού: κρακ. Κρακ στις ελπίδες για αποξένωση του τραγικού που όμως πάντα μας οικειοποιείται και πάντα επιβάλλει την διαφυγή στο όνειρο. Μέσα σε όλο αυτό το βασανισμένο, μαχόμενο αλλά ταυτόχρονα ευαίσθητο κόσμο, τον κόσμο του ίδιου του συγγραφέα, αρθρώνεται η σημαντικότερη γοητεία των ανθρώπων: Η διαφορετικότητά τους. Ο Ουίλιαμς, δεν θίγει απλώς την διαφορετικότητα, αλλά προτείνει την κοινωνικοποίησή της. Προτείνει την αυτογνωσία την αυτοπεποίθηση και την πραγματική ελευθερία του νου μέσα από κάτι που μας κάνει να αισθανόμαστε ισότιμοι: τη μνήμη.

Ο Γιώργος Νανούρης, που σκηνοθετεί την παράσταση, αποτελεί μία από τις μεγάλες ελπίδες που έχουμε στο ελληνικό θέατρο -και δεν είναι πολλές οι υπόλοιπες- επιβεβαιώνεται διαρκώς με το καλύτερο τρόπο. Το ίδιο συμβαίνει κι εδώ: στην ίσως πιο πετυχημένη σκηνοθετική σφραγίδα της διαδρομής του, αντιλαμβάνεται το έργο με ποιητική απλότητα, ατμοσφαιρική γαλήνη, ταραχή, συγκίνηση και ειλικρίνεια. Δημιουργεί έναν ιδανικό θίασο εξαιρετικών δυνατοτήτων που είναι αδύνατο να μη θαυμάσεις και να μην υποκλιθείς στο υποκριτικό θαύμα που φέρουν επί σκηνής! Ο σκηνοθέτης δεν άντλησε μόνο από το θαυμάσιο ταλέντο του κουαρτέτου των πρωταγωνιστών, αλλά εκμεταλλεύτηκε μέχρι τελευταίας ρανίδας και τα σώματά τους κάνοντάς τα οχήματα των ρολών, σαρκική επέκταση των αναμνήσεών τους.

Οι φωτισμοί του είναι σύμμαχοι των ηθοποιών καθώς μαρτυρούν, συνεισφέρουν, προσωποποιούν, συμβολίζουν και αναβοσβήνουν ανάλογα τις δραματουργικές τους διακυμάνσεις. Σπαρακτική η ιδέα τα γυάλινα ζωάκια-κόσμος της Λώρας να περικλείεται μέσα σε αναμμένες λάμπες. Ενδίδει στον υπογραμμισμένο συμβολισμό ότι η Λώρα μόνο εκεί "βλέπει" τον εαυτό της.

Η μετάφραση του Στέλιου Βαφέα, αναδεικνύει το έργο, φωτίζει τους ποιητικούς του πυλώνες και το ενδυναμώνει σε λέξεις, νόημα, χρώμα, πράγμα πολύτιμο και για την ελληνική προσλαμβάνουσα του κοινού. Η μουσική του Θοδωρή Οικονόμου ραγίζει και πιο σκληρό αφτί- όπως ακριβώς κατακερματίζεται μπροστά μας ο γυάλινος κόσμος, μας κάνει κομμάτια από συγκίνηση.
Τα σκηνικά της Μαίρης Τσαγκάρη, δίνουν τον απαραίτητο χώρο ώστε να τα ζωντανέψουν οι ηθοποιοί και να γεμίσουν τη σκηνή. Τα κοστούμια των Deux Hommes (Γρηγόρης Τριανταφύλλου – Δημήτρης Αλεξάκης), αντάξια της εποχής και της δράσης του έργου.

Η Κάτια Δανδουλάκη, η μεγάλη Κυρία του ελληνικού Θεάτρου, είναι ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΗ. Κατορθώνει αβίαστα να πλάσει με αυθεντικότητα, φινέτσα, δραματική συνοχή, αλλά και συλλεκτικό σαρκασμό τον ρόλο της κυρίαρχης Αμάντας. Πετυχαίνει μια από τις πληρέστερες ερμηνείες της πλούσιας πορείας της ενώ ταυτόχρονα επιστρέφει στις θεατρικές της δόξες που δικαίως επικαλούμαστε! Σπουδαίο αποτύπωμα, ήδη καταγεγραμμένο στα θεατρικά χρονικά μας! Εύγε!!!
Η Λένα Παπαληγούρα, μετουσιώνεται στο ρόλο της Λώρα, φέρνει ολα τα υποκριτικά της θραύσματα επί σκηνής, ντύνεται τα τραύματά της και έχοντας φτιάξει με προσοχή στη λεπτομέρεια τη βιτρίνα της πάσχουσας κόρης, ζωντανεύει ίσως την πιο πειστική τραγική φιγούρα της ηρωίδας-σύμβολο στην επίκαιρη, τουλάχιστον, παραστασιογραφία μας! Εξαιρετική!!!
Ο Κωνσταντίνος Μπιμπής στο ρόλο του Τομ, αλλά και του ίδιου του συγγραφέα μέσω του αφηγηματικού τρόπου, διαχειρίζεται μαγικά τα σκοτάδια του απαιτητικού ρόλου του αναδύεται και αποδεικνύεται θεατρικό διαμάντι! Ιδιαίτερος, συγκινητικός, απόλυτα σπαρακτικός μα και πολύ προσωπικός. Σα να είναι όντως ο Τομ! Θεωρώ πως κανένας άλλος δεν θα γίνει ξανά τόσο απόλυτα ίδιος όπως ο κ. Μπιμπής. Υποδειγματικός!!!
Ο Γιάννης Κουκουράκης στο ρόλο του Τζιμ, του μοναδικού ρεαλιστικού προσώπου από τα τέσσερα του έργου, είναι αποκαλυπτικός! Εντυπωσιακά προσηλωμένος, έχει σκηνική επίγνωση της προέλευσης του ρόλου του και στέκεται άψογα στο λόγο, στο ύφος, ακόμα και στην κίνηση της εποχής. Αλέγκρος, διαβασμένος, αέρινος, άμεσος. Μια πάρα πολύ καλή στιγμή του που θ' αποτελέσει με βεβαιότητα κοινή συμφωνία αναγνώρισης-ξεδίπλωσης του ταλέντου του, καθώς αδειάζει στη σκηνή μερικές από τις πολύ δυνατές υποκριτικές του ικανότητες.
Και οι τέσσερις ηθοποιοί αποδεικνύονται, το δίχως άλλο, αληθινοί πρωταγωνιστές. Μια ιστορική υποκριτική ισοπαλία, τόσο δυνατή που είναι αδύνατον να τους ξεχωρίσεις!

Εν κατακλείδι, ο Γυάλινος κόσμος στην δεύτερη διανομή του, ενισχύεται ακόμα περισσότερο, δείχνει ακαριαία ώριμο και αποτελεί δικαίως μία από τις πολυσυζητημένες παραστάσεις του φετινού καλοκαιριού. Η μέγιστη κυρία Δανδουλάκη, αλλά και το λαμπρό μέλλον της σκηνής μας: Λένα Παπαληγούρα, Κωνσταντίνος Μπιμπής, Γιαννης Κουκουράκης, συναντώνται εμπνευσμένα σε μια ακαταμάχητη σκηνική γοητεία, δένουν τους καλλιτεχνικούς κόσμους και αποτελούν μια κορυφαία υποκριτική αλυσίδα που τυλίγει το βλέμμα μας πάνω τους!!!!!!!!!!!!! Λάμπουν όλοι μαζί σαν πρωτότυπα αστέρια, σε μια πολύ σκοτεινή περίοδο για το θέατρο, επανεκκινούν τη σχέση μας μαζί του και μας πείθουν να μείνουμε στη θέση μας. Δύσκολο να γλιτώσεις τα μεγάλα λόγια, ακριβώς γιατί πρόκειται για μια μεγάλη παράσταση. Η καλύτερη που έχει γίνει τα τελευταία 10 χρόνια στο συγκεκριμένο έργο, σε όλα τα επίπεδα. Συνεχίστε αυτή την ιστορική παράσταση! Είναι μια εύθραυστη συνθήκη πραγματικότητας που μας αφορά! Είναι το κρακ των βασανισμένων πλασμάτων! Αν η υποχρέωση των συντελεστών είναι οι καλές παραστάσεις, τότε η υποχρέωση των κριτικών είναι να τις αναγνωρίζουν, να τις ξεχωρίζουν και να τις επαινούν!
Σας ευχαριστούμε!

ΜΑΡΙΟΣ ΛΕΒΕΝΤΗΣ
Θεατρολόγος, Κριτικός θεάτρου
Θεατρικός συγγραφέας, Ποιητής & Δοκιμιογράφος